System Informacji Przestrzennej jest wprowadzany i wykorzystywany do zarządzania informacją w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie od 2009 roku. Obecnie muzealny GIS gromadzi dane dotyczące całego zespołu pałacowo-parkowego, w tym terenu, budynków, budowli, rzeźby ogrodowej, elewacji, wnętrz, parku, parterów ogrodowych, drzew i krzewów oraz wyników badań archeologicznych.
Baza danych całego terenu Muzeum
Wszystkie dane przestrzenne podzielone są na moduły tematyczne. Pierwszym z nich jest baza danych całego terenu Muzeum. Geobaza ta zawiera klasy obiektów takie jak np.: działki ewidencyjne, budynki, budowle, tereny zielone, alejki, zbiorniki wodne, ogrodzenia i rzeźbę ogrodową. W przypadku rzeźby ogrodowej do obiektów została dołączona wybrana dokumentacja fotograficzna aktualna i archiwalna, dokumentacja konserwatorska oraz karty ewidencyjne rzeźb.
Rys. 1. Przestrzenna baza danych dotycząca parku – inwentaryzacja budynków, budowli, rzeźby ogrodowej, drzew i krzewów.
Geobaza dla zabytkowych budynków
Kolejnym modułem jest geobaza zawierająca informacje o wnętrzach budynków. Na podstawie zgromadzonych w formacie wektorowym planów architektonicznych, dla 24 zabytkowych budynków zostały opracowane poszczególne piętra w systemie w taki sposób, że każde pomieszczenie jest osobnym obiektem poligonowym. Wszystkie pomieszczenia są opisane tematycznie i funkcjonalnie.
Rys. 2. Przestrzenna baza danych dla wnętrz zabytkowych budynków
Dekoracje Pałacu
Następnie muzealny GIS został rozbudowany o moduł zawierający opracowanie dekoracji znajdujących się na elewacjach Pałacu. Przestrzenną bazę danych dla dekoracji elewacji wykonano w oparciu o posiadaną dokumentację wektorową w formacie CAD oraz dokumentacje fotogrametryczne – ortoobrazy elewacji. W wyniku prac wydzielono i wprowadzono do geobazy ponad 1200 obiektów zabytkowych, z których każdy posiada unikalny numer Id, szczegółowo opracowaną atrybucję, informację historyczno-sztuczną, informację konserwatorską, stan zachowania według ściśle określonej skali oraz załączoną wybraną dokumentację aktualną i archiwalną.
Rys. 3. Dekoracja na elewacjach Pałacu.
Podobnie została opracowana dekoracja we wnętrzach Pałacu. Dla 28 wnętrz zostały wydzielone i opisane obiekty dekoracyjne na ścianach i suficie. Podstawą do inwentaryzacji obiektów dekoracyjnych we wnętrzach była dokumentacja fotogrametryczna, czyli ortoobrazy ścian w pomieszczeniach. Obecnie w geobazie znajduje się ponad 3500 opracowanych obiektów dekoracyjnych wraz z załączoną dokumentacją fotograficzną archiwalną i aktualną.
Rys. 4. Dekoracja we wnętrzach Pałacu.
Roślinność
W systemie GIS zbudowana została również przestrzenna baza danych dla drzew i krzewów założenia parkowego. Wykonano inwentaryzację drzew i krzewów, każde drzewo zostało pomierzone i opisane w bazie oraz został wyliczony jego wiek. Obecnie w bazie znajduje się ponad 3000 drzew, w tym 28 pomników przyrody, których dokumentacja została wzbogacona o fotografie i karty inwentarzowe. Geobaza ta zawiera również warstwy, w których opisane są bardzo szczegółowo elementy roślinne i nieroślinne budujące ogrodowe partery barokowe.
Badania archeologiczne
Kolejnym modułem jest geobaza zawierająca wyniki badań archeologicznych wykonywanych na terenie Muzeum w latach 2003-2012. Wszystkie stanowiska archeologiczne wraz z nadaną georeferencją zostały opisane w formie bazodanowej. Załączono również dokumentacje, w tym ortoobrazy profili oraz ortoobrazy poszczególnych warstw wykopów.
Rys. 5. Badania archeologiczne
Rozwój bazy GIS
Muzealny system informacji przestrzennej jest cały czas rozwijany i rozbudowywany o nowe dane i moduły tematyczne, znajdując coraz większe zastosowanie w bieżącej pracy w Muzeum. W ostatnim roku powstały przestrzenne bazy danych sieci wodno-kanalizacyjnej oraz dla sieci gazowej.
W ramach projektu „Edukacja społeczna w konflikcie urbanizacyjno-ekologicznym na terenie Muzeum Pałacu w Wilanowie” zbudowana została geobaza „Bioróżnorodność”, gromadząca dane uzyskane podczas trwania całego projektu. W bazie tej możemy znaleźć takie informacje jak badania populacji ważek i ptaków, badania stanu wód i powietrza, lokalizację ścieżek edukacyjnych czy też domków dla owadów.
Rys. 6. Badania chemiczne powietrza
Dużą zaletą systemów informacji przestrzennej jest możliwość udostępniania danych poprzez Internet. Zgromadzone przez Muzeum wybrane dane zostały opublikowane i udostępnione na stronie internetowej Muzeum pod adresem: http://gis.muzeum-wilanow.pl/gis/.
Rys. 7. Strona internatowa muzealnego systemu GIS
Muzealny system GIS zawiera kompleksową informację dotyczącą całego obszaru założenia pałacowo-parkowego, zarówno obiektów architektonicznych jak i przyrodniczych. Przestrzenna baza danych nie tylko gromadzi w jednym miejscu i porządkuje posiadaną dokumentację oraz wiedzę na temat zasobu muzealnego, ale również wspomaga bieżącą pracę muzealników. Pozwala wizualizować obiekty na mapie, daje możliwość wyszukiwania i odczytywania różnorodnych informacji o obiektach, pozwala na ich wizualizację w różnych aspektach. Możliwość umieszczenia w systemie GIS archiwalnych map i planów pozwala na przeprowadzanie analiz historycznych i wizualizacji zmian zachodzących w parku na przestrzeni lat. GIS umożliwia wykonywanie analiz przydatnych do sprawowania prawidłowej opieki nad zabytkiem, wspomagając między innymi monitoring i prewencję konserwatorską, a także zarządzanie Muzeum.
Rys. 8. Analizy historyczne – porównanie mapy archiwalnej i aktualnej