Wraz z postępem technologicznym i narastającą świadomością ekologiczną, badania nad jakością środowiska miejskiego stają się coraz bardziej złożone i wszechstronne. Wśród różnorodnych aspektów analizy środowiska miejskiego, krajobraz dźwiękowy, czyli audiosfera, zyskuje coraz większe znaczenie. Audiosfera miasta to nie tylko suma dźwięków generowanych przez ludzi i maszyny, ale także naturalne dźwięki otoczenia, które kształtują charakter miejskich przestrzeni.
Grafika promująca projekt „Dźwięki Lublina – inicjatywa nauki obywatelskiej”. Autor: Jordan Wilk
Mapowanie dźwięku
Systemy informacji geograficznej pozwalają analizować zjawiska w kontekście przestrzennym i stanowią podstawowy warsztat wielu prac badawczych. Szerokie spektrum badań naukowych implementujących GIS obejmuje między innymi tematy związane z percepcją krajobrazu. O ile percepcja wizualna krajobrazu jest stosunkowo dobrze poznanym zagadnieniem, to krajobraz dźwiękowy i walory akustyczne audiosfery wciąż stanowią wyzwanie badawcze. Właściwości dźwięku zmieniają się w zależności od przestrzeni, w jakiej się rozchodzą, a poszczególne elementy przestrzeni generują pożądane lub niepożądane zjawiska dźwiękowe. Różnorodność dźwięków i subiektywizm ich percepcji czyni badania audiosfery złożonymi.
Współpraca dla lepszego zrozumienia
Przełom w rozumieniu audiosfery krajobrazu mogą przynieść badania prowadzone w formule nauki obywatelskiej (ang. Citizen Science), angażując w proces badawczy ogół społeczeństwa. Współpraca ta rozszerza krąg osób zaangażowanych w badania naukowe poza ścisłe grono ludzi zawodowo zajmujących się nauką. Systemy informacji geograficznej odgrywają tu szczególną rolę, tworząc wspólne środowisko pracy online dla naukowców-amatorów i profesjonalistów. Za pomocą aplikacji WebGIS naukowcy-amatorzy mogą samodzielnie badać i opisywać dźwiękowe próbki audiosfery, a zebrane w ten sposób dane pomogą zespołowi naukowców zrozumieć, jak różne sposoby zagospodarowania przestrzeni wpływają na jej walory akustyczne.
Projekt tego typu – “Dźwięki Lublina – inicjatywa nauki obywatelskiej”, startuje 20 kwietnia 2024 w Lublinie. Od strony technologicznej wspierany jest przez rozwiązania WebGIS Esri, natomiast zaangażować może się każdy chętny zainteresowany problematyką jakości audiosfery, zanieczyszczenia hałasem i klimatem akustycznym.
Grafika promująca projekt „Dźwięki Lublina – inicjatywa nauki obywatelskiej”. Autor: Jordan Wilk
Badanie partycypacyjne audiosfery
Celem projektu jest przeprowadzenie otwartej kampanii nauki obywatelskiej poświęconej partycypacyjnemu badaniu krajobrazu dźwiękowego. Inicjatywa ta ma charakter cyklicznych spotkań stacjonarnych, warsztatowych oraz spacerów w przestrzeni miasta z wiodącą formułą konkursową. Formuła konkursowa ma zachęcić uczestników do jak najaktywniejszego zaangażowania się w badania – zwycięzcy otrzymają atrakcyjne nagrody.
Aktywna eksploracja dźwięków
W ramach dwóch spotkań na terenie Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie odbędzie się cykl wykładów wprowadzających do problematyki klimatu akustycznego. Oprócz wykładów zaplanowane są również warsztaty terenowe. To przede wszystkim one rozstrzygną o wynikach konkursu oraz przyczynią się do zebrania wielu cennych danych dotyczących jakości krajobrazu dźwiękowego miasta. Uczestnicy w praktyczny sposób będą zdobywać wiedzę na temat dźwięków występujących w otaczającej ich przestrzeni poprzez: spacery dźwiękowe, percepcję przestrzeni przy pomocy czułego mikrofonu pojemnościowego oraz wykonanie pomiarów poziomu imisji hałasu przy pomocy specjalistycznego miernika.
Zrzut ekranu aplikacji WebGIS w przeglądarce internetowej. Autor: Jordan Wilk & Szymon Chmielewski
Interaktywna eksploracja dźwięków
Poza działaniami w formie stacjonarnej projekt obejmuje również rozwiązania online, wykorzystując w tym celu autorską aplikację WebGIS. Aplikacja służy do prezentacji nagrań audio, reprezentujących dźwięki z konkretnych lokalizacji na terenie Lublina, pozwala na zebranie subiektywnych opinii mieszkańców na temat krajobrazu dźwiękowego miasta. Aplikację przygotowano za pomocą narzędzi ArcGIS Online, korzystając z szablonów Experience Builder oraz Survey 123. Interfejs aplikacji składa się z interaktywnej mapy z zaznaczonymi audiopunktami oraz z kwestionariusza ankietowego. Do audiopunktów przypisano pliki audio zawierające nagrania z danej lokalizacji. Użytkownik aplikacji może swobodnie poruszać się po mapie i wybierać dowolne audiopunkty do odsłuchu i subiektywnej oceny. Aplikację przygotowano w dwóch wersjach: mobilnej oraz klasycznej (webowej), aby umożliwić użytkownikom swobodne korzystanie z aplikacji na dowolnym urządzeniu.
Zrzut ekranu aplikacji WebGIS na urządzeniu mobilnym. Autor: Jordan Wilk & Szymon Chmielewski
Wyniki i perspektywy
Opisana inicjatywa Citizen Science ma stanowić pomost pomiędzy światem nauki a mieszkańcami, w tym całą społecznością akademicką. Wyniki badań umożliwią rozpoznanie walorów krajobrazu dźwiękowego miasta Lublin. Późniejsza analiza danych umożliwi wyznaczenie wytycznych dotyczących rewitalizacji akustycznej Lublina.
Dołącz do projektu!
Serdecznie zapraszamy do włączenia się w projekt. Szczegóły oraz formularz rejestracji dostępne są na profilu Facebook projektu: https://www.facebook.com/dzwiekilublina
Projekt Dźwięki Lublina – inicjatywa nauki obywatelskiej, w całości finansowany jest ze środków Urzędu Miasta Lublin, w ramach ścieżki Lublin Akademicki. Projekt realizowany jest przez Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Energetyki i Środków Transportu, Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu.